Naša današnja priča vraća vas u davnu 1914. godinu, u vrijeme potpisivanja Niškog sporazum ili Sporazuma Toptani-Pašić.
Bio je to tajni ugovor o savezništvu između Albanije i Kraljevine Srbije, potpisan od strane Esad-paše, albanskog političara, i Nikole Pašića, srbijanskog premijera, na današnji dan 1914. godine u Nišu, u tadašnjoj Kraljevini Srbiji.
Diplomatska uloga Esad-paše
Nakon izbijanja Prvog svjetskog rata, Esad-paša je morao obaviti razne diplomatske poslove. Jedan od tih poslova bilo je unapređenje diplomatskih odnosa sa Srbijom…
Tajni sporazumi i vojna intervencija
Esad-paša dolazi u Niš, u kome je predsjedavala srpska vlada i narodna skupština, gdje se sastaje sa srbijanskim premijerom Nikolom Pašićem…
Sporazum je ostavljao mogućnost da Srbija, na poziv Esad-paše, vojno intervira radi zaštite njegovog režima…
Albanska golgota
Austrougarsko-njemačka ofenziva na Srbiju krajem 1915. godine izazvala je povlačenje srpske vojske preko Albanije, poznato kao Albanska golgota. Esad-pašina žandarmerija pomagala je srpskoj vojsci u tom teškom periodu…
Kraj Esad-paše
Dok se spremao za povratak u Albaniju, Esad-paša je ubijen u atentatu 13. juna 1920. godine u Parizu. Ubio ga je Avni Rustemi, politički aktivist i član albanskog parlamenta…
U Srbiji se Esad-paša Toptani smatra tradicionalnim srpskim prijateljem, dok ga u Albaniji pamte kao izdajnika. Njegov grob u Srbiji i danas posjećuju zvaničnici, a među njima i Aleksandar Vulin. (Slobodna Bosna)
