Narodna skupština RS-a sutra razmatra novi ustav, koji sadrži niz antiustavnih članova, odnosno članova koji se kose s Ustavom Bosne i Hercegovine.
Ovim nacrtom ustava dodatno se „potvrđuju“ antiustavni zakoni koje je ranije donijela Narodna skupština RS-a, a kojima se zabranjuje rad institucija Bosne i Hercegovine u manjem entitetu. Za te zakone Ustavni sud BiH donio je privremenu mjeru kojom se njihova primjena zabranjuje.
Kolegij odlučio
Zakazane su dvije posebne sjednice NSRS-a: na dnevnom redu su nacrt novog ustava i novo specijalno tužilaštvo.
U preambuli ustava ponovo se entitetu RS pripisuje nepostojeća državnost:
“Ustavno uređenje RS-a zasniva se na pravnom kontinuitetu od 9. januara 1992. godine, kao dana proglašenja ‘Republike Srpske’, i 28. februara 1992. godine, kada je donesen prvi ustav RS-a; na istorijskom kontinuitetu srednjovjekovne državnosti zemalja kojima su vladale dinastije Nemanjića, Kotromanića i druge.”
U članu 5. navodi se da “RS može istupiti iz sporazuma na nivou BiH”, te da se sporazum iz stava 1. može “potvrditi referendumom u RS-u.” U stavu 3. istog člana navodi se da “sporazum o promjeni granične linije između RS-a i FBiH može biti potvrđen referendumom u RS-u.”
Dalje se tvrdi da “Republika Srpska suvereno odlučuje o svojim ovlašćenjima, zadržavajući pravo da svojom slobodnom voljom istupa iz sporazuma na nivou BiH.”
U članu 6. stoji da “NSRS i Vlada RS mogu obustaviti primjenu bilo kojeg akta organa ili institucije na nivou BiH koji nemaju osnovu u Ustavu BiH”, te da zakoni doneseni u Parlamentarnoj skupštini BiH nemaju pravno dejstvo u RS-u dok ih ne potvrdi NSRS.
Jedan od članova propisuje da “Odluku o potpisivanju sporazuma o izmjenama i dopunama Ustava BiH donosi Narodna skupština RS-a.”
U članu 9. navodi se da “RS ima pravo na samoopredjeljenje”, da može uspostavljati “specijalne, paralelne veze”, te da može “udruživati se u složene državne zajednice federalnog ili konfederalnog uređenja sa susjednim i drugim državama ili grupom država.”
Novim ustavom predviđeno je da je glavni grad RS-a Banja Luka, dok je prijestonica Istočno Sarajevo sa sjedištem na Palama.
Dio ustava bavi se i medijima – zabranjuje im se “iznošenje neistina koje mogu dovesti do povrede časti i ugleda drugog”, dok se nevladine organizacije koje se finansiraju iz inostranstva mogu osnovati samo “pod uslovima utvrđenim zakonom.”
U slučaju ratnog stanja, mandat NSRS-a se produžava dok to stanje traje, što je propisano članom 81.
Takođe, u članu 115. stoji da “RS može proglasiti vojnu neutralnost ili odlučiti o vojnom savezu s drugim državama”, dok član 116. navodi da “RS ima svoju vojsku”, za koju će se donijeti poseban zakon.
Član 130. bavi se “Visokim sudskim i tužilačkim savjetom RS-a.”
Zaključak:
Nacrt novog ustava RS-a predstavlja ozbiljno kršenje Ustava BiH, jer sadrži odredbe koje ugrožavaju ustavni poredak države i dovode u pitanje njen suverenitet. Predloženi ustav otvoreno propagira ideju državnosti entiteta, omogućava donošenje odluka suprotnih institucijama BiH, uvodi mogućnost istupanja iz sporazuma na državnom nivou i uspostavlja vlastitu vojsku. Sve ovo jasno ukazuje na pokušaj daljeg osamostaljenja RS-a, što je suprotno važećem pravnom okviru BiH.
Osim pravnih aspekata, ustav zadire i u slobodu medija i rad nevladinih organizacija, uvodeći restriktivne mjere koje mogu ograničiti građanske slobode.
S obzirom na ozbiljnost ovih prijedloga, očekuje se reakcija nadležnih institucija BiH i međunarodne zajednice kako bi se zaštitio ustavni poredak i spriječila dalja eskalacija političkih tenzija.
Prema odredbama “novog” ustava RS, BiH postoji još samo na papiru u Sarajevu…
Izraženi stavovi i mišljenja u tekstovima su isključivo autorski i ne odražavaju nužno stavove uredništva ili vlasnika Balkan X portala.
