Dok Dodik poziva na „izvorni“ Dayton, podsjetimo da je sve pregovore u ime Republike Srpske vodio Milošević, da se Srbija obavezala poštovati suverenitet i teritorijalni integritet BiH te da je preuzela odgovornost da osigura da Republika Srpska poštuje potpisani sporazum.
Svako Dodikovo narušavanje sporazuma, prema tome, podrazumijeva odgovornost Srbije.
Ustav Bosne i Hercegovine sastavni je dio Mirovnog sporazuma potpisanog u Daytonu.
Činjenice
Sporazumom sklopljenim 29. augusta između Savezne Republike Jugoslavije (SRJ) i Republike Srpske, koji je pomenut u preambuli Dejtonsko-pariškog sporazuma, predviđeno je da u Daytonu pregovara jedinstvena delegacija. Delegaciju je činilo šest osoba – tri iz SRJ i tri iz Republike Srpske. Na njenom čelu bio je predsjednik Milošević, koji je imao odlučujući glas u slučaju podjele glasova.
Kasnije, prilikom potpisivanja različitih sporazuma proizašlih iz Daytonskih pregovora, ponovo se pokazalo da je SRJ djelovala kao međunarodni subjekt s de facto kontrolom nad Republikom Srpskom. Opšti okvirni sporazum, kojim su Bosna i Hercegovina, Hrvatska i SRJ pristupile različitim aneksima te se obavezale da će ih poštovati i aktivno podržati njihovu primjenu, potpisao je predsjednik Milošević.
Taj potpis predstavljao je garanciju da će Republika Srpska poštovati preuzete obaveze. Nadalje, pismom od 21. novembra 1995, upućenim SAD-u, Rusiji, Njemačkoj, Francuskoj i Ujedinjenom Kraljevstvu, SRJ se obavezala da će preduzeti sve potrebne korake, u skladu sa suverenitetom, teritorijalnim integritetom i političkom nezavisnošću Bosne i Hercegovine, kako bi osigurala da se Republika Srpska u potpunosti povinuje Sporazumu o vojnim aspektima mirovnog rješenja (Aneks 1 Dejtonsko-pariškog sporazuma).
Osim toga, pismo kojim se Republika Srpska obavezala na poštovanje tog sporazuma potpisao je 21. novembra 1995. tadašnji ministar inostranih poslova SRJ, Milan Milutinović, u ime Republike Srpske.
Činjenica da je SRJ imala posljednju riječ u vezi s međunarodnim obavezama Republike Srpske, te da se na kraju sukoba obavezala osigurati njihovo poštovanje, potvrđuje:
1. da je tokom rata SRJ imala efektivnu kontrolu nad Republikom Srpskom i
2. da se ta kontrola nastavila do kraja sukoba.
Dejtonski sporazum
Sporazumom je predviđen prestanak neprijateljstava u Bosni i Hercegovini, povlačenje svih stranih snaga, uključujući i trupe UNPROFOR-a, s teritorije BiH, uspostavljanje koridora za slobodan prolaz između Goražda i Sarajeva te razmjena zarobljenika. BiH je nominalno ostala jedinstvena država, ali je podijeljena na dva entiteta: Federaciju BiH (51% teritorije) i Republiku Srpsku (49%).
Delegacija Republike Srpske nije bila zadovoljna tretmanom u pregovorima, gdje su se smatrali dijelom tima SRJ, niti dogovorenim rješenjima – posebno podjelom Sarajeva (61% je pripalo Federaciji), koridorima u Posavini, kod Brčkog i Goražda, činjenicom da Republika Srpska nije dobila izlaz na more te vojnim aspektima mirovnog sporazuma. Zbog toga su odbili prisustvovati završnoj plenarnoj sjednici pregovora i potpisivanju mirovnog sporazuma.
Predsjednik Republike Srpske nije bio u Daytonu jer je već bio optužen pred Haškim tribunalom i nije smio napustiti teritoriju pod njenom kontrolom.
Dženana Karup Druško
