Kada je načelnik opštine Bileća Veselin Vujović u aprilu prošle godine izašao pred kamere i saopštio da je Srbija odlučila da toj hercegovačkoj opštini uplati milion KM pomoći, činilo se da je riječ o spasonosnom paketu za jedno od najsiromašnijih mjesta u Republici Srpskoj.
No, ispod površine “pomagačke” slike otkrila se realnost od koje zastaje dah — u istoj toj Bileći posluje najprofitabilnija građevinska kompanija u Srpskoj, „Herc gradnja“, koja je u prošloj godini prijavila dobit od čak 18,5 miliona KM.
Bratislav Pidžula, vlasnik firme „Herc gradnja“, postao je simbol paradoksa hercegovačke privrede: na jednoj strani kompanija koja godišnje obrće desetine miliona, a na drugoj lokalna vlast koja kuca na vrata Beograda tražeći milostinju. I usput — dobija je.
Postavlja se pitanje: Da li je predsjednik Srbije Aleksandar Vučić obmanut?
Građani svakako misle da jeste. Komentari na društvenim mrežama i portalima sve su oštriji: “Bileća moli Vučića za pomoć, a investitor im zarađuje milione!”, “Prevarili su ga da su sirotinja!”, “Sram vas bilo!”. Riječ je o opštini u kojoj radnici zarađuju minimalce, ali se zgrade i milioni dižu kao od šale.
Kako je to moguće?
Ključ leži u sistemskoj rupi koja se zove nizak porez na dobit i neoporezovana dividenda. Sa svega 10% poreza na dobit i nula posto na isplatu dobiti vlasnicima, Republika Srpska je raj za profitere — i ponor za radnike. Sindikalci već godinama upozoravaju da se u građevini plate isplaćuju u kovertama, a državni inspektori gledaju u stranu. “Pojavi se inspektor, dobije nešto u džep i ode. I radnik opet na minimalcu, a gazda u džipu od 200.000 KM”, kaže ogorčena čitateljka Ana.
Bileća nije usamljena.
Pet najprofitabilnijih građevinskih firmi u RS prošle godine ostvarilo je dobit od čak 64,3 miliona KM. Iako djeluju kao da hrane privredu, one često upravo nju potkopavaju — isisavajući novac iz budžeta kroz neplaćene poreze, doprinose i sumnjive javne nabavke. Zauzvrat, daju radnicima “na ruke”, a lokalne zajednice, ironično, ostaju bez sredstava i mole za pomoć.
A pomoć, u ovom slučaju, daje država Srbija. Pomaže brat, kako bi rekli mnogi, ali kome tačno?
Građanima Bileće sigurno ne. Jer dok su djeca u vrtiću bez dovoljno prostora, opština bez osnovne infrastrukture, a mladi bježe preko granice, pojedinci pune džepove i finansiraju luksuz. Država Srbija tako, umjesto da ulaže direktno u projekte, nesvjesno postaje saučesnik u lokalnom parazitskom sistemu.
Vrijeme je da se postavi nekoliko ključnih pitanja:
Zašto opštine sa multimilionskim kompanijama primaju pomoć za osnovne projekte?
Zašto država zatvara oči pred “kovertama” i sumnjivim dobitima?
Gdje je Inspektorat, gdje su poreznici?
I, na kraju krajeva, ima li u Republici Srpskoj političke volje da se zatvori rupa kroz koju svake godine iscuri desetine miliona KM?
Za sada, odgovor građana je jasan: nema.
I zato, dok Bileća moli, a Pidžula broji, radnik ćuti. A država? Država gleda u plafon i računa da će još jedan milion iz Beograda pokriti još jednu rupu.
Izraženi stavovi i mišljenja u tekstovima su isključivo autorski i ne odražavaju nužno stavove uredništva ili vlasnika Balkan X portala.
