Piše: Žana Karić Gauk
Predsednik Republike Srpske Milorad Dodik rekao je da će inicirati pokretanje istrage protiv organizacije USAID i njihove uloge u finansiranju medija i nevladinih organizacija putem američke Ambasade, a koji su radili na destabilizaciji Republike Srpske i BiH, horski su danas prenijeli bh. mediji.
“USAID je 402 miliona dolara potrošio na crne operacije destabilizacije BiH. Oni su smatrali da mogu novcem kupiti sve u BiH pa i političke stavove ljudi iz Srpske. Delimično su uspeli jer su kupili SDS i PDP. To se vidi i na ukidanju četvrtog delegata u Domu naroda Parlamentarne skupštine koji je izabran kuglicom a ne izborima u Narodnoj skupštini”, rekao je Dodik na konferenciji za novinare u Banjaluci.
Podatak mu je netačan na više nivoa. Niti je 402 miliona dolara korišteno za destabilizaciju države niti su u pitanju pomenuta 402 miliona dolara.
Podsjećanja radi:
„Od 1995. godine ulaganja američke vlade u BiH premašuju cifru od dvije milijarde dolara. Procjenjuje se da je oko 638 miliona dolara uloženo u Republici Srpskoj. Sjedinjene Američke Države pomažu svim opštinama i gradovima u RS”, ranija je izjava zvaničnika Ambasade SAD.
Samo u rehabilitaciju infrastrukture u RS, podaci su Ambasade, uloženo je oko 114 miliona dolara. Još detalja svakako je i javnosti i predsjedniku RS javno dostupno.
Nasuprot javno dostupnim podacima su oni koje je Milorad Dodik, premještajući se sa funkcije na funkciju, pokušavao da zataška.
Žurnal je tokove javnog novca koji su se slijevali u kase firmi bliskih vrhu vlasti godinama pratio.
Polovinom juna 2024. godine „Infinity International Group“, „Prointer“, „Kaldera Company“, „Infinity Media“, „K-2 Audio Services“, „Una World Network“ i „Sirius 2010“, firme povezane sa predsjednikom RS, sankcionisalo je Ministarstvo finansija SAD i označilo ih kao izvor prihoda korumpirane mreže. Samo u 2023. godini, pisao je takođe Žurnal, ove firme prihodovale su 143.782.377 KM.
U godini u kojoj su američke sankcije sve teže stezale Dodika, a na crnoj listi su završila i njegova djeca Igor i Gorica Dodik, priliv novca u ove firme značajno je pojačavan desetinama miliona KM iz domaćih izvora, tačnije, entitetskih i državnih budžeta.
Finansijski izvještaji samo za 2023. godinu pokazali su panično skupljanje novca, a tenderski izvještaji za protekle godine takođe su tog juna bili jasni – ukupno 1.887 ugovora sa institucijama, javnim preduzećima i ustanovama vrijednih 541.325.485 KM.
Sada već čuvena predsjednikova izjava da njegov sin Igor nije vlasnik ni ovlašteno lice („Prointera“ op.a.), ali jeste saradnik te firme, bavi se novim tehnologijama, sarađuje sa inostranim firmama i ima od toga prihode potvrdila je sve ono o čemu se do tog momenta govorilo u javnosti. Mreža firmi koje su porodici bile itekako značajan izvor prihoda razotkrivana je kroz vlasništva, prenose i nezajažljivot kada su u pitanju ugovori dobijeni na tenderima. Javni sektor, kojim mahom upravljaju kadrovi SNSD-a, bio je izdašan.
OD NENORMALNOG RASTA DO KRAHA
„Prointer“, vječiti IT tenderski prvak, u prošloj godini prikazao je nevjerovatan priliv – 79.967.341 KM i dobit od 25.534.630 KM. Samo godinu ranije cifra je bila dosta niža, prihod od 49.341.008 KM i dobit od „samo“ 6.040.751 KM.
Od osnivanja 2015. godine do juna 2024. mahom je bio jedini koji se nudio javnom sektoru. Ta jedna pristigla ponuda uvijek je bila prihvatljiva. Rezultat toga je 1.147 ugovora vrijednih 330.810.460 KM. Zbog korupcije i podrivanja Ustava Bosne i Hercegovine član po član porodice polako je uvrštavan na „crnu listu“, a firmi su leđa okrenuli i svjetski poznati partneri „Microsoft“, „IBM“ i „SAP“. „IBM“ je još 2019. godine tražio objašnjenje za toliki broj ugovora sa javnim sektorom, ali firma nije mogla da se opravda. Potom je za početak kraha okrivila Žurnal i našu redakciju zasula slapp tužbama.
„Kaldera Company“ je od 2020. i zvanično „Prointerov“ partner u uzimanju javnog novca, jer je postao njen većinski vlasnik. Sve je ozvaničeno pompeznim potpisivanjem ugovora o poslovnoj saradnji. Obje kompanije tada su najavile “napad na elektroenergetski sektor RS”.
“Odlučili smo se na ovaj korak na prvom mjestu zbog toga što smo procijenili da u našem širenju poslovanja postoji prostor da se nastupi i u drugim sektorima kao što je energetika. U tom kontekstu smo tražili adekvatnog partnera sa kojim možemo da razmjenjujemo znanja i najbolje prakse koje imamo, a ‘Kaldera’ je bila naš izbor”, kazao je Bojan Vujić, tadašnji direktor “Prointera”, a kasnije na čelu sankcionisane „Infinity Internationa Group“.
Otkrio je da „Prointer“ preuzima 65 odsto vlasničkog udjela u “Kalderi”. Dotadašnji vlasnik, „crnolistaš“ Milenko Čičić dodao je da će “Kaldera” raditi na hardverskim rješenjima, a “Prointer” na softveru.
Nešto ranije objavljeno je i da će “Prointer” preuzeti “Kalderu” nakon što “Elektroprivreda RS“, kojom upravlja SNSD perjanica Luka Petrović uplati više od 10 miliona KM za udio u „Hidroelektranama Bistrica“. Izvori portala „Capital“ naveli su da je cilj bio da „Prointer“ preuzme „Kalderu“ te da zatim izvodi radove na elektromreži za zavisna preduzeća ERS.
RS je preduzeće „Hidroelektrane Bistrica“ 12 godina ranije prodala „Kalderi “ za 6,8 miliona KM, a potom ga otkupljivala za oko 20 miliona KM.
„Kaldera“ je u 2023. godini prihodovala 30.554.939 KM, samo godinu ranije „tek“ 19.666.423 KM. I dobit joj je rasla, od 222.741 (2022.) do 1.932.983 (2023. godine). Prema tenderskoj slici, firma je od početka poslovanja do juna 2024. registrovala 263 ugovora vrijednosti 151.049.780 KM.
MILIONSKI IT TENDER ZA IT FIRMU BEZ SAJTA
O vezama „Siriusa 2010“ i Milorada Dodika godinama su pisali i Žurnal i drugi mediji.
„’Sirius 2010′ osnivač je i ‘Zekstre’ Banjaluka, jednog od dva najveća akcionara ‘Boske’, čiju su privatizaciju 2008. godine potpisali tadašnji predsjednik Vlade RS Milorad Dodik i vlasnici kompanija ‘Zekstra’ i ‘Delta’ iz Beograda, Dragan Đurić i Miroslav Mišković“, podsjećalo se u javnosti.
U jednoj od zavrzlama oko robne kuće u centru Banjaluke vlasništvo nad njom preuzela je firma “Kaboss pro” iz Beograda, iza koje je stajao sankcionisani Đorđe Đurić, formalni vlasnik kompanije “Infinity international Group”. U sklopu ove grupe poslovali su i “Prointer” i „Kaldera Company“…
„Siriusov“ tenderski uspon nije nepoznanica. Još 2017. godine objavljeno je da je Poreska uprava RS za integrisani informacioni sistem firmi do tog momenta isplatila 10,1 milion KM.
„Prema ugovorenim obavezama i po okončanju ovog posla, beogradskom i banjalučkom ‘Prointeru’ i ‘Siriusu 2010’ dužna je da isplati još 6,6 miliona KM. Ako se tome doda i 730.879 KM koliko su teški ovogodišnji IT tenderi, računica je jasna – savremeni IT sistem građane RS koštaće 17,4 miliona KM“, pisao je „Capital“.
Priča o SAP integrisanom informacionom sistemu trajala je od 2012. godine kada je potpisan ugovor sa grupom ponuđača koju su činili „Program“ iz Beograda i „Sirius 2010“ iz Banjaluke za nabavku neophodnih licenci. Sve je koštalo oko 5,7 miliona KM. Međutim, iste godine za implementaciju softverskih licenci potpisan je i ugovor sa firmom „S&T Serbia“ iz Beograda vrijedan oko 5,5 miliona KM. Po tom ugovoru, a po završenim poslovima, ovoj firmi isplaćeno je oko 2,7 miliona KM. Kako „S&T Serbia“ nije ispunio sve obaveze, a i ugovor je istekao 17. septembra 2016, PU RS je pokrenula spor protiv ove firme.
„U 2017. godini potpisan je ugovor za nastavak implementacije integrisanog sistema sa konzorcijumom firmi kojeg čine ‘Sirius 2010’ Banjaluka, ‘Prointer ITSS’, ‘Prointer ITSS’ Beograd, koji je, pored neimplementiranih funkcionalnosti iz prethodnog ugovora obuhvatio i nove funkcionalnosti. To podrazumijeva implementaciju jedinstvenog sistema za registraciju, kontrolu i naplatu doprinosa i fiskalnog registra nepokretnosti, što je uticalo na rast prvobitne cijene projekta. Taj ugovor je ugovor je potpisan na ukupan iznos od 7,1 milion KM bez PDV-a, od čega je dosad realizovano 1,5 miliona KM bez PDV-a“, naveli su tada u Poreskoj upravi.
Interesantno je, međutim, da IT firma “Sirius 2010”, s kojom je PU RS potpisala milionski ugovor za jedan od najsavremenijih sistema, te 2017. nije imala svoj web sajt. Osnovana je deset godina ranije i imala je tek jednog do dva radnika.
U 2023. godini prikazala je prihod 17.718.313 KM, u 2022. – 5.450.204 KM. Pribilježena je i dobit, u posljednjem izvještaju 2.172.640, godinu prije 1.271.523 KM. Ukupno 213 tendera građani su finansirali sa 57.039.980 KM.
ALTERNATIVNO, DESNO, DESNIJE
U junskom paketu sankcionisanih našla se i firma „K-2“ ,koja je tada bila jedan od vlasnika „Alternativne televizije“. Njene finansije beznačajne su u odnosu na one koje je medij prikazao, prihod od tek 6.000 KM. Ipak, priča oko ATV-a je rentabilnija.
Ovoj banjalučkoj televiziji “svanulo” je početkom 2018. godine, kada je prešla u ruke tajkuna Slobodana Stankovića, pokojnog vlasnika imperije „Integral inženjering“ i, takođe, čovjeka koji je do smrti bio na američkoj crnoj listi. Igor Dodik, kao predstavnik kapitala „Integrala“, u to vrijeme pojavljivao se na sastancima sa novinarima.
ATV je onu prethodnu, alternativnu 2017. godinu završio sa prihodom od 3.651.318 i dobiti od tek 87.850 KM. U 2018. godini zabilježen je priliv veći za 861.197 KM – ukupno 4.512.515 KM.
Kad vlast preuzme kontrolu, onda i republički krediti budu ekspresno odobreni. Investiciono – razvojna banka RS za samo tri dana maja 2018. godine primila je zahtjev, obradila ga i odobrila ATV-u kredit od 2.250.000 KM. Zahtjev banci uprava televizije dostavila je 8. maja, a kreditni odbor pozitivno odlučio 11. maja. Ugovor je već 14. maja upućen na potpis.
U martu 2019. “Grand trade” presuđenog kriminalca i Dodikovog kuma Mile Radišića postao je vlasnik 24 odsto udjela, dok je većinski vlasnik ATV-a, sa 51 odsto učešća, „Integra inženjering“ u vlasništvu Slavice Stanković, Slobodanove supruge. Sve potom kupuje „Prointer“. Ista IT firma kupila i je preostali udio firme „K-2“ i tako u potpunosti preuzela Alternativnu televiziju.
Te 2019. godine prikazan je priliv od 4.227.675 KM, ali i gubitak – 389.088 KM. Godinu pandemije, 2020. ATV završava sa prihodom od 4.896.946 KM, a 2021. sa 3.584.505 KM.
U januaru 2023. godine ATV ponovo je promijenio vlasnika, te je u sudskom registru kao osnivač i „Prointerova“ sestrinska firma „Infinity media“. Dok se sve smještalo pod krov porodice Dodik, finansijski izvještaj je bio itekako povoljan, a prihodi stigli do skoro 11 miliona KM.
„Napretku“ nekadašnjeg alternativnog medija doprinijeli su i ugovori sa javnim sektorom. Osim stotine hiljada maraka vrijednih okvirnih sporazuma, medij ne zaobilaze ni oni direktno dogovoreni.
U obrazloženju sankcija koje su SAD uvele ovom mediju pisalo je:
„ATV je vlasništvo kompanije blisko povezane sa Dodikovom porodicom, ali Dodik sam iza kulisa lično kontroliše medij, na primjer, odobrenjima za medijske priče vezane za politički osjetljive teme. ATV je angažovao kako bi namjerno i izričito unaprijedio vlastitu agendu, koja uključuje njegove napore da ocrni druge političke ličnosti, izgladi svoj javni imidž i unaprijedi svoje lične i političke ciljeve. Dodik je ugovore vezane uz ATV dodjeljivao direktno članovima svoje porodice, što je koristio kao još jedan način za korupciju. On je novac iz javnih preduzeća usmjerio direktno ATV, iz koruptivnih razloga. Posljednjih godina znatno je povećao finansiranje ATV-a i uključio se u kampanje zloćudnog medijskog uticaja putem ATV-a, kako bi objavio sadržaj koji unapređuje njegove političke i lične ciljeve.“
Nadalje, Alternativna televizija 2019. kupila je radio „Igokeu“, koji je bio u vlasništvu Gorice Dodik, kćerke Milorada Dodika i Košarkaškog kluba „Igokea“. Radio je prethodno nosio i ime „Agape“, kao i restoran koji je donedavno radio i bio u Goričinom vlasništvu. Potom mijenja ime u „A radio“ i iz Laktaša je preseljen u Banjaluku, u zgradu ATV-a. Funkciju direktora od Ivane Dodik, supruge Dodikovog sina Igora, preuzeo je – Drahmi Miskin.
Bojan Vujić, nekadašnji direktor „Prointera“ koji je pred sudom u Banjaluci priznao povezanost Igora Dodika sa ovom firmom, zasjeo je proteklih godina i u fotelju direktora grupacije „Infinity International“. Pod njeno okrilje okupljene su sankcionisane firme. Svakako, i ona je poslovala u debelom plusu. Prihod iz 2023. bio je gotovo pet miliona KM i za gotovo milion veći u odnosu na 2022. godinu, a prikazana je i dobit od 2.038.471 KM.
I prihod „Infinity media“ je rastao svih 365 dana, od 509.187 KM 2022. godine do 1.273.677 KM.
„Una World Network“, prema bazi podataka Akta, nije imala registrovane radnike, ali je zato prihodovala 796.056 KM 2023. godine, što je za oko pola miliona više u odnosu na 2022. godinu.
Dokazi o povezanosti skupo najavljivanog regionalnog medijskog projekta i porodice Dodik bili su vidljivi kroz registre Okružnog privrednog suda u Banjaluci…
Banke su, nakon uvođenja sakcija, pogasile sve račune. Milorad Dodik najavio je obračun i s njima.
(zurnal.info)
