Milorad Dodik, predsjednik bh. entiteta Republike Srpske, izjavio je da je “Dejtonski sporazum srušen” nakon sastanka sa predsjednikom Srbije, Aleksandrom Vučićem, u Banjaluci, javlja Radio Slobodna Evropa.
Vučić i Dodik su se sastali u sklopu obilježavanja Sretenja, Dana državnosti Srbije, i tzv. dana državnosti Republike Srpske.
Dodik je, pres konferenciju nakon sastanka iskoristio da bi, između ostalog, optužio “bivšu američku administraciju i briselsku administraciju” da su koristili visokog predstavnika za obračun sa RS, te ponovio svoje ranije stavove o povratku BiH na “slovo Dejtona”.
Nastavio je sa secesionističkim narativom, te istakao da će RS reagovati kroz odluke Narodne skupštine, ne navodeći na koji konkretan način.
“Nama ne trebaju problemi, trebamo zajedno da radimo na stabilizaciji, ali da bi to činili trebaju nam sagovornici na nivou Federacije BiH koje nemamo”, kazao je Dodik.
Istovremeno, Vučić je pozvao na “razum i mudrost”.
“Nadam se da će biti dovoljno mudrosti u BiH, da se neće nastavljati sa pravnim progonom i predsjednika Dodika i njegovih saradnika”, istakao je predsjednik Srbije.
Što se tiče drugih tema sastanaka, Vučić je istakao da je za njih “putna komunikacija Bijeljina – Beograd od ključnog značaja” i rekao da će nastaviti rad na tom projektu, kao i na aerodromu Trebinje.
Dodik je rekao da je Srbija u prethodnom periodu pomogla projekte u RS vrijedne oko 100 miliona maraka (oko 51 milion evra), za koje je rekao da ih ima u skoro svakoj lokalnoj zajednici.
Na sastanku je takođe bilo riječi o zajedničkom obilježavanju 80. godišnjice zatvaranja koncentracionog logora Jasenovac, 30. godišnjici operacije “Oluja” ali i o tri decenije potpisivanja Dejtonskog sporazuma.
Uoči pres konferencije u Palati predsjednika RS, prvo je održan sastanak na kojem su bili još i Radovan Višković, premijer RS, te Siniša Mali, ministar finansija Srbije.
Nakon njega, uslijedio je sastanak proširenih delegacija Srbije i RS.
Dvojica lidera su zajedno došli do zgrade u kojoj je predsjednički kabinet, ispred koje su tada na barjacima nedavno postavljenim za tu priliku, podignute zastave Srbije i RS.
Uz velike mjere obezbjeđenja, u centru Banjaluke je bilo nekoliko desetaka okupljenih, koji su dočekali Dodika i Vučića.
Nešto ranije, reporter Radija Slobodna Evropa je zabilježio veliki broj ljudi koji idu prema Palati predsjednika, iz smjera zgrade Vlade RS.
U entitetskim institucijama je na današnji dan skraćeno radno vrijeme, prema odluci Vlade RS.
Dan ranije, 13. februara, u Banjaluci je održana svečana akademija povodom praznika, na kojoj je Dodik između ostalog rekao da je “Republika Srpska zarobljena u Bosni i Hercegovini”.
Na istoj akademiji, Vučić je istakao da “uvijek govori o poštovanju Dejtonskog sporazuma i očuvanja državnosti BiH i unutar nje Republike Srpske”.
Centralno obilježavanje Sretenja će se održati 15. februara u Sremskoj Mitrovici, u Srbiji.
Šta je sporno u obilježavanju praznika?
Zajedničko obilježavanje praznika dogovoreno je na Svesrpskom saboru 8. juna prošle godine u Beogradu.
Tada je proglašeno da će se praznik Sretenje, Dan državnosti Republike Srbije, obilježavati i kao “dan državnosti” bh. entiteta Republika Srpska, te da će ga zajedno proslavljati.
RS i Srbija zajedno praznuju sjećanje na 15. februar 1804. godine, kada je podignut Prvi srpski ustanak, i Sretenje 1835. godine, kada je donesen Sretenjski ustav, prvi ustav Kneževine Srbije.
Sporno u obilježavanju je što Republika Srpska nije država, već jedna od dvije administrativne jedinice države Bosne i Hercegovine.
U entitetskoj legislativi ne postoji dan državnosti, a pripisivanje ovog svojstva administrativnoj jedinici je suprotno odredbama Ustava BiH.
Usvajanje deklaracije su osudili, između ostalih, i američki State Department i Evropska unija.
Aleksandar Vučić je posljednji put boravio je u Banjaluci u avgustu 2023. godine, kada je poručio kako sankcije Sjedinjenih Američkih Država prema rukovodstvu Republike Srpske i Srbije “za njegovu zemlju ne postoje”.
Zbog aktivnosti koje, kako se navodi, podrivaju državu BiH, kompletno rukovodstvo Republike Srpske na čelu sa Miloradom Dodikom nalazi se pod sankcijama američkog Ministarstva finansija.
