Šta se sve netačno tvrdilo o vakcinama protiv Covid-19 u 2021. godini?

Imunizacija protiv Covid-19 krenula je u decembru 2020. godine. Od tada, vakcine ne prestaju biti inspiracija za različite teorije zavjere, dezinformacije i lažne vijesti. Kako je imunizacija odmicala, rastao je broj navodnih nuspojava, a razni “stručnjaci” su u vakcinama otkrivali nove nepostojeće sastojke. Smjenjivali su se nesuvisli “zavjerološki” narativi i apokaliptična predviđanja.

Na samom početku provođenja imunizacije, brojni političari/ke, medicinski/e radnici/e i javne ličnosti vakcinisani/e su uz prisustvo kamera i fotoreportera, kako bi građane/ke ohrabrili na vakcinaciju i ulili povjerenje u vakcine. Ipak, snimke i fotografije s ovih događaja korisnici/e društvenih mreža su manipulativno predstavljali/e kao dokaze da je riječ o lažnoj vakcinaciji. Podug je spisak onih koji su navodno lažno vakcinisani – od potpredsjednice Sjedinjenih Američkih Država Kamale Harris do direktora Univerzitetskog Kliničkog centra Republike Srpske Vlada Đajića. Premda su ove dezinformacije obilježile prve mjesece imunizacije, i kasnije su se sporadično pojavljivale. Za koje se sve osobe tvrdilo da su “lažno vakcinisane”, čitajte u analizi na linku.

Jedna od najčešće ponavljanih netačnih tvrdnji o vakcinama protiv Covid-19 je da su ove  vakcine “genski tretmani”. Značajan doprinos za njenu popularizaciju svakako ide Mili Alečković, koja ju je redovno ponavljala u brojnim gostovanjima na televizijama i YouTube kanalima. Osim Alečković, slične tvrdnje iznosili/e su i “zavjerolozi” Vernon Coleman i Judy Mikovits. Vakcine protiv Covid-19 nisu nikakav “genski tretman” niti mogu mijenjati genetički materijal, a opširnije čitajte u analizi ispod.

Činjenica da su vakcine protiv Covid-19 kompanija Pfizer/BioNTech i Moderna prve vakcine koje koriste mRNA tehnologiju, a koje su dobile dozvolu za hitnu upotrebu, dezinformatorima je poslužila kao argument za tvrdnje da je riječ o eksperimentalnim vakcinama. Ipak, ove tvrdnje nisu tačne. mRNA tehnologija razvijana je decenijama, a i jedna i druga vakcina su uspješno prošle tri faze kliničkih ispitivanja, koje su potvrdile da su vakcine efikasne i bezbjedne.

Kad je riječ o testiranju vakcina, korisnici/e društvenih mreža često su dijelili/e i netačne tvrdnje da vakcine protiv Covid-19 nisu prošle fazu testiranja na životinjama.

Šta sve vakcine ne sadrže?

Iako je sastav svih vakcina protiv Covid-19 koje su u upotrebi poznat i moguće ga je pronaći u javno dostupnim dokumentima i proizvođača i regulatora koji su vakcine odobrili, teoretičari/ke zavjere na društvenim mrežama bili/e su neumorni/e kad je riječ o izmišljanju nepostojećih sastojaka.

Među prvim dezinformacijama koje se tiču sastava vakcina bile su one da vakcine sadrže ljudske embrije. Pritom su korisnici/e društvenih mreža navodili/e i dijelove životinjskih tkiva.  Ćelija abortiranih fetusa, ipak, u vakcinama nema. U razvoju nekih vakcina korištene su ćelijske linije izvedene iz fetusa abortiranih još u prošlom vijeku, a detalje čitajte na linku.

Nesuvisle tvrdnje o grafenovom oksidu u vakcinama protiv Covid-19 postale su “zavjerološki” trend na društvenim mrežama tokom ljeta. Nakon što je u javnost izašao pseudonaučni izvještaj španskih istraživača o navodnom postojanju grafenovog oksida u vakcinama protiv Covid-19, društvene mreže preplavljene su snimcima koji nastoje “dokazati” da je ta tvrdnja istinita. Grafenov oksid (GO) je materijal čiji se djelovanje i upotreba u medicini tek istražuju. O tome da vakcine protiv Covid-19 ne sadrže grafenov oksid pisali smo u nekoliko analiza, a jednu od njih možete pronaći na linku ispod.

Tvrdnje o metalima ili čipovima u vakcinama protiv Covid-19, kao i navodi o magnetnom polju na mjestu vakcinacije, također su bile popularne tokom ljeta. Za “dokazivanje” ovih navoda korisnici/e društvenih mreža provodili/e su različite “eksperimente”: na mjesto vakcinacije prislanjali/e su magnete i različite metalne predmete koji su, navodno zbog magnetnog polja koje se tu razvilo kao posljedica imunizacije, ostajali na rukama vakcinisanih. Prema tvrdnjama stručnjaka/inja i relevantnim naučnim dokazima, nije moguće da na mjestu vakcinacije dođe do razvijanja “magnetnog polja”, budući da vakcine ne sadrže magnete, metalne objekte ili komponente koje bi proizvele ili reagovale na magnetno polje.

Svrha vakcinacije – praćenje i depopulacija

Među najnesuvislije teorije zavjere kad je riječ o vakcinama svakako bi se mogle svrstati one da se putem vakcine unose mikročipovi koji služe za praćenje ljudi i da mobilni telefoni mogu “registrovati” vakcinisanu osobu putem Bluetooth opcije.

Još je popularnija bila tvrdnja da vakcine protiv Covid-19 služe za depopulaciju.

Tvrdnje o depopulaciji već su duže vrijeme dio “repertoara” teoretičara/ki zavjere i bazirane su na ideji da postoji tajni plan da se smanji populacija, jer je svijet prenaseljen i ne postoji dovoljno resursa za sve stanovnike. Pandemija Covid-19 je ovu teoriju opet učinila aktuelnom.

U središnjoj ulozi nekih verzija ove teorije našao se Bill Gates, kojeg teoretičari/ke zavjere optužuju za namjernu kontrolu populacije putem vakcina. Razlog je njegova podrška razvoju vakcina, te zalaganje da se pristup imunizaciji omogući i u manje razvijenim dijelovima svijeta, ali i pojedine pogrešno protumačene izjave. Dio istog narativa su tvrdnje da su vakcine biološko oružje, a opširnije o ovim temama čitajte u analizama u nastavku.

Sterilitet, pobačaji i “transhumana stvorenja”

Lažne vijesti o tome da vakcine protiv Covid-19 mogu da izazovu sterilitet, kao i navodi da se ne preporučuju trudnicama i dojiljama, prisutne su skoro od kako je odobrena prva vakcina za ovu bolest. Uprkos upornom ponavljaju takvih tvrdnji u medijskim izvještajima, za njih nema naučnih dokaza. Naprotiv, svi dostupni podaci pokazuju da ove vakcine ne izazivaju sterilitet, a najnovije preporuke ističu da nisu opasne za trudnice ili dojilje.

Relevantne dostupne studije ne ukazuju ni na povećanje broja pobačaja nakon vakcinacije protiv Covid-19. Imunizacija se, štaviše, trudnicama preporučuje. Ipak, ovi argumenti ništa nisu značili brojnim dezinformatorima na društvenim mrežama, koji su s vremena na vrijeme dijelili netačne tvrdnje o navodnom porastu broja pobačaja nakon imunizacije. U pojedinim verzijama ovih tvrdnji se čak govorilo i povećanju broja pobačaja u Sjedinjenim Američkim Državama za 6.000%. Na društvenim mrežama dijelile su se i tvrdnje da su u Turskoj navodno, zbog vakcinacije njihovih majki, bebe rođene s mutacijama, a u jednom trenutku su čak bile aktuelne i tvrdnje da boravak u blizini vakcinisanih osoba može izazvati spontani pobačaj.

Protivnici/e vakcinacije su otišli/e toliko daleko da su tvrdili/e da, prema odluci američkog suda,  bebe koje su rodile vakcinisane majke nisu ljudska bića nego “transhumana stvorenja”. Takva odluka, naravno, ne postoji.

Dezinformacije u vezi sa S proteinom iz vakcina

Byram Bridle, Ryan Cole i Robert Malone doktori su koji su stekli popularnost na društvenim mrežama iznoseći netačne tvrdnje o djelovanju proteina šiljka unesenog ili proizvedenog vakcinacijom. Nastupajući s pozicije naučnih i zdravstvenih autoriteta, svoje su tvrdnje “argumentirali” pozivajući se na istraživanja čije su rezultate krivo tumačili, pa čak i na dokumente čiji su sadržaj potpuno pogrešno prikazivali. Tokom 2021. godine, u seriji analiza, objasnili smo zašto su njihove tvrdnje o S proteinu iz vakcina netačne.

Vakcine protiv Covid-19 ne povećavaju vjerovatnoću zaraze niti su prepreka za darivanje krvi

Robert Malone je iznio i netačne tvrdnje o tome da vakcine protiv Covid-19 uzrokuju pojavu u kojoj antitijela pospješuju ulazak virusa u organizam i tako ga slabe. Pojava je poznata kao ADE i ne dešava se nakon imunizacije protiv Covid-19. U kliničkim ispitivanjima nisu pronađeni dokazi da vakcine uzrokuju ADE reakciju. Također, jednogodišnje iskustvo upotrebe vakcina protiv Covid-19 pokazalo je da su nevakcinisane osobe u značajno većem riziku od smrti i težih oblika bolesti.

Tokom 2021. godine, na društvenim mrežama bila je popularna i tvrdnja da vakcinisani/e ne smiju biti davaoci krvi. U različitim verzijama, zabrana doniranja krvi i plazme odnosila se na Sjedinjene Američke Države i Japan. Ipak, darivanje krvi nakon primanja bilo koje od odobrenih vakcina protiv Covid-19 je moguće, a za neke od njih neophodno je samo da prođe određeni period. O ovome smo pisali u nekoliko analiza.

Manipulisanje bazama podataka, srčani zastoji i apokaliptična predviđanja

Protivnici/e vakcinacije su svoju tezu da vakcine protiv Covid-19 nisu bezbjedne često nastojali/e dokazati pozivajući se na baze podataka za prijavu potencijalnih neželjenih efekata lijekova u Evropi (EudraVigilance) i Sjedinjenim Američkim Državama (VAERS). I jedna i druga baza podataka bilježe događaje nastale nakon vakcinacije, ali to ne znači da je riječ o dokazanim posljedicama vakcinacije, s obzirom na to da bilo ko u sistem može unijeti bilo šta, bez ikakvog dokaza ili potrebe za odobrenjem.

Upala srčanog mišića (miokarditis) i upala tkiva koje okružuje srce (perikarditis) moguće su nuspojave vakcina protiv Covid-19 proizvođača Moderna i Pfizer/BioNTech. Riječ je o rijetkim slučajevima. Ipak, protivnici/e vakcinacije su sve srčane zastoje i smrti sportista koje su se dogodile tokom 2021. godine povezivali/e s vakcinama protiv Covid-19. Sve je krenulo ljetos, nakon što je danski fudbaler Christian Eriksen doživio srčani udar na utakmici između Danske i Finske, a ovaj trend je nastavljen i u slučaju argentinskog fudbalera Sergia Aguera, ali i drugih sportista.

Pritom su se dijelile i neutemeljene i izmišljene statistike o navodnom povećanju srčanih udara i smrti među sportistima/kinjama i pilotima.

Kad je riječ o dezinformacijama o vakcinama protiv Covid-19 tokom 2021. godine, svakako treba spomenuti i apokaliptične i posve neutemeljene tvrdnje o masovnom umiranju vakcinisanih. Neke od njih su se već pokazala kao netačne.

Pored navedenih, provođenje vakcinacije pratio je i niz drugih dezinformacija. Korisnici/e društvenih mreža za pojavu novih sojeva pogrešno su krivili/e vakcine i, suprotno dostupnim naučnim saznanjima, tvrdili/e da mRNA vakcine izazivaju autoimune bolesti.

U prvim mjesecima imunizacije viralni su bili videosnimci navodno vakcinisanih osoba s nekontrolisanim pokretima tijela, za koje se bez ikakvih dokaza tvrdilo da predstavljaju nuspojave vakcina. Netačno su kao posljedice vakcinacije predstavljani epileptični napadi, a manipulisalo se i potvrđenim nuspojavama nekih vakcina na način da su predstavljane češćima nego što zaista jesu. RASKRINKAVANJE